Pinksteren,

Nadat het weekend naar Terschelling in het water was gevallen door het slechte en koude weer zijn we zondag maar naar buiten gegaan om te duiken. Het was rustig weer NO 3 alleen de temperatuur bleef steken op 12 graden. Peter haalde mij om 05.00 uur op en reden met zijn tweeën naar Den Helder, wij waren als eerste bij de haven, maar al gauw was Hugo en Bjorn daar ook.

Ik had de motor al gestart dus kwam al een beetje op temperatuur. Touwtjes konden los alles was aan boord, na de sluis richting het Molengat en bij de nieuwe betonning MG-D de verkeerscentrale geroepen dat we daar naar buiten gingen. We hadden een mooie lange rustige golf waardoor we goed door konden varen. Om 07.20 kwamen we bij het wrak aan even een keer er overheen varen om daarna stroomopwaarts het anker erop te gooien.

De mannen hadden alle tijd om zich om te kleden, maar hier en daar had men toch wat haast aangezien de talkpoeder voor de seals in de ronte vloog.

Om 07.50 gingen de duikers naar beneden, er stond nog een lichte stroming aan de oppervlakte maar dat kon prima.

Na een 15 minuten hoorde ik Hugo roepen, het zicht was zo slecht beneden dat hij het wel gezien had of eigenlijk niets had gezien, toen hij uit het water was kon ik wel zien dat hij op het wrak had gezeten want er stonden genoeg sporen van ijzer op. Na een kwartier kwam de hefballon ook omhoog, rustig haalde ik het touw binnen totdat de hefballon naast de boot lag, toen de mannen aan boord waren zetten we rustig koers naar een ander wrak om daar de nieuwe sonar uit te proberen. Kijken of we gelijkwaardige beelden zouden krijgen als met de Humminbird.

Dat het deze morgen weer vroeg uit het mandje was geweest kon je wel zien aan de gezichten van de mannen en andere gingen zelfs onder zeil.

Vlak bij dat andere wrak lag nog een boot, dat was Hans Eelman met de Phileas Fogg van Texel. Nadat wij wat aan het scannen waren geweest belde Hans mij of we even aan boord kwamen dan kon hij gelijk de nieuwe apparatuur even bekijken en dat deden wij. Na een rondje gevaren te hebben met Hans en even bijgepraat aan boord van Phileas Fogg stuurde Peter de boot weer naar de haven en hadden wij toch de eerste duik van het jaar te pakken.

Coen van de Mac.O

We konden al vroeg in het jaar naar zee, 10 april was het eerste weekend en op 17 april konden we alweer, meestal is Koninginnedag de eerste keer dat we naar buiten gaan. s’Morgens vroeg werd ik opgehaald door Peter.

Op naar Den Helder, normaal zijn we altijd met 50 minuten in Den Helder, maar nu was dat even anders, een en al mist, het zat zo dicht dat ik tegen Peter zei dat hij beter via Den Oever kon rijden i.p.v. Slootdorp. Na een uur en 5 minuten waren we bij de boot. Hugo kwam ook net aanrijden, met Bjorn Sloos in het kielzog. Als laatste arriveerde Hans Koemeester.

Ik had de Mac.O al gestart zodat die even kon warm draaien. We moesten op tijd weg want we hadden een aardig tripje voor de boeg. Dus snel de boot laden en op naar de sluis. Die had ik van te voren opgeroepen, dus stond al aan de binnenkant open.

Ook de sluismeester vond dat we er al vroeg bij waren. Na geschut te hebben stoomden we al om 05.00 uur naar de Moormanbrug, toen we die onder door waren, verkeerscentrale Den Helder opgeroepen. Er waren geen bijzonderheden, dus konden we al snel het toerental opvoeren.

Via Zuiderhaaks naar buiten.Het toerental stond op zo’n 3000 toeren dus met zo’n 17 knopen naar de route.

Alles ging lekker zijn gangetje, AIS stond aan, kon alles goed in de gaten houden, kreeg wel een paar meldingen en zag die ook op de radar. Maar de radar vertelde ook wat anders.

Die stond natuurlijk aan, want de mist die we onderweg naar Den Helder hadden gehad zat ook op zee. Ik kreeg over stuurboord steeds een puntje te zien die onze kant op kwam, niet snel maar toch. En dan heb je toch als schipper de neiging om te gaan kijken wat daar zit. En wat bleek, daar was een kotter aan het vissen.

Na een uur te hebben gevaren begon de boot ineens te trillen, dus gelijk het gas eraf en in neutraal. Daarna gelijk een klap achteruit gegeven en daarna weer vooruit gevaren, maar het trillen bleef aanhouden. Er zat iets in de schroef.Hugo trok direct zijn duikpak aan en haalde er een stuk net uit.

Gelukkig gebeurde dit niet in de route, want waar wij over wilden steken kwamen er net een paar grote reuzen aan stomen. Bij de route goed op de AIS en radar gekeken, er zat nog een klein puntje over bakboord, die liep zo’n 10 mijl per uur. Ik wachtte tot het schip voorbij was en ging vlak achter zijn kont langs, zo met de radar bij is dat toch een mooi gedoe allemaal. Je kon nog net het kontje in de mist zien verdwijnen.

Hierna ging alles op rolletjes, je kon de fluit van het booreiland, wat dicht bij was horen maar we zagen niets.

Het zat echt dicht, maar er stond geen zuchtje wind waardoor het echt een luxe was om op zee te zijn.

Het wrak waar we naartoe wilden moest zo’n beetje onder de boot zitten, maar op de dieptemeter en de sonar was niets te zien. Vreemd was de gedachtegang van allemaal. Ik zei tegen de mannen we pakken wel een ander, anders gaat jullie duiktijd eraan. Dus even gassen met de Mac.O en daar kwam het volgende wrak. Daar geankerd en wachten op de kentering, dat duurde niet lang dus na zo’n 20 minuten gingen de mannen te water.

Diepte 38 meter, en kraakhelder. Het werd een kort duikje maar wel een om te onthouden.

Daarna een duik op de Victory gepakt, daar was het zicht even minder als in de route. En ook de mist was nog niet weg.

Bij de Victory heb je weer ontvangst met de mobiele telefoon, mijn vrouw belde hoe het ging. Ik kon haar vertellen dat we de hele dag in een kleine wereld zaten. Waarop zij ons vertelde dat het prachtig weer was in Zaandam.

Na de duik op de kotter stoomden we na een heerlijke dag weer terug naar Den Helder, toen wij het Marsdiep in voeren trok het helemaal open. In de sluis was het zo warm dat het ene T-shirt na het andere uitging. Na het schutten meerden we om 15.00 uur weer in de haven af.

Ook dit was weer een dag om bij te schrijven.

Coen.

Mac.O

De Victory is een kotter die in 2001 vermist werd tijdens een noordwester storm. Na een maand werd een van de vier opvarenden gevonden bij Huisduinen, toen wist men eigenlijk wel met zekerheid dat het schip gezonken was. Maar waar? Het duurde meer dan een jaar voor een schip van Rijkswaterstaat tijdens een bodemonderzoek een obstakel tegenkwam, wat later de Victory bleek te zijn. De marine heeft toen drie tot vier weken op het wrak gezocht naar de laatste drie slachtoffers, maar heeft niets kunnen vinden, waarna de nabestaanden d.m.v. een mis en een krans op het wrak afscheid genomen hebben van hun dierbaren.

Ik heb de coördinaten gekregen van iemand en die klopten perfect. We waren zeer benieuwd want elke wrakduiker wil graag een nieuw wrak. Naar aanleiding van wat we op het wrak zagen, merkten we dat we de eerste duikers na de marine waren die op het wrak doken en dit gaf toch wel een gevoel van triomf. We hebben een paar lampjes en een reddingsboei met naam ervan af kunnen halen en met een zicht van drie tot vier meter was dit voor ons een prachtige duik op een compleet schip.

Dit had tot gevolg dat we hier natuurlijk veel vaker op gingen duiken. Na de derde keer werd het voor mij wel duidelijk dat de kans dat we hier menselijke resten op gingen vinden wel groot werd. Nu heb ik toevallig een kennis die regelrecht te maken heeft met de nabestaanden van de nog vermiste personen.

Deze kennis heb ik op een avond na het duiken gebeld en hem verteld dat we op de Victory doken en dat de kans bestond dat we iets zouden kunnen vinden. Hoe zouden de nabestaanden hierop reageren? Hij zou dit met ze overleggen en mij daarover terugbellen.een dag later was het al zover: op 22 juni 2003 om 9 uur ’s morgens gingen Coen en ik naar beneden waar ik direct bij een gat (door de marine gemaakt) een lichaam tegen kwam! Coen, die vlak achter mij erbij kwam, kon ook direct bevestigen dat het om een van de drie vermiste personen moest gaan. Boven water hebben we direct de 6 andere duikers van onze vondst op de hoogte gebracht. Daarna hebben we het gemeld bij Rescue Den Helder via de marifoon. We kregen overigens direct een spreekverbod!! (van de politie) Daarna mochten we alleen nog maar de telefoon gebruiken. Na de hele dag heen en weer gebeld te hebben kwam uiteindelijk om 14.45 uur de politie te water bij ons, waarbij ze Coen en mij wilden horen. Ze moesten maar even wachten want om 3 uur zou het kentering zijn en wij wilden natuurlijk nog wel eerst even onze tweede duik maken, dit keer op de Madrid, wat ons overigens nog twee grote patrijspoorten opleverde. De politie haalde ons met een rubberboot op en we werden onthaald op een nagelnieuwe politieboot. Nadat er een rapport op was gemaakt, werden we getrakteerd op een plezierritje. Die boot gaat snoeihard over het water met een brandstofverbruik van 500 liter per uur! Al met al was dit toch wel een heel bewogen dag in onze duikcarrière, en we zouden er nog een heel nare nasmaak van over houden!

Ik werd gebeld door Coen met de mededeling dat twee marineofficieren van de duik - en bergingsploeg dinsdagavond met ons wilde praten bij Coen thuis. In de loop van diezelfde dinsdag kregen we te horen van de politie dat we alle spulletjes die we van de Victory mee hadden genomen in moesten leveren. Deden we dit niet dan zouden we een boete krijgen voor diefstal, als ik er nu nog aan denk word ik weer razend!

De jongens van de marine wilden van ons weten waar het lichaam lag en of wij nog tips voor hen hadden hoe het te bergen! Toen het lichaam geborgen was(inmiddels was het al woensdag!) en de spullen ingeleverd waren lazen we in de krant dat het lichaam door onbekende sportduikers was gevonden, en dit terwijl ons beloofd was dat ze melding zouden maken van Duikteam De Dolphijn. Toen was voor mij de maat vol en heb ik zelf de krant gebeld om ons verhaal te doen, wat jullie allemaal hebben kunnen lezen in het Noord Hollands Dagblad en Het Parool. Bij nader inzien zou het beter geweest zijn om de vondst helemaal niet te melden, maar ja, zo zitten wij niet in elkaar en de volgende keer zouden we het zo weer melden.(maar wel anders!) Intussen is door de marine nog wel een tweede lichaam geborgen uit het zelfde gat. Dit was voorlopig meteen de laatste duik op de Victory want de politie heeft(alleen) ons een duikverbod gegeven.

Hugo Raven.

Duiken op de SS Madrid

Even een duik pakken op zaterdagmorgen, wetende dat het weer s’middags om zou slaan. Goed naar de meteo gekeken. En het zag er naar uit dat s’middags de wind zou aantrekken. S’morgens was het volgens diverse sites dat de wind in de morgen rustig was. Dus op naar Den Helder. Daar aangekomen, werd ik al aardig uit mijn shirt geblazen. Hugo die ook naar buiten ging, zei dat er een aardige bries stond.

Dat voelde ik mijn shirt ook. Dus toch maar een trui aan.

Door de sluis, richting het Molengat, en toen richting de Zuid. Er stond een best golfje. De verkeerscentrale zei dat het windje ZW 2 was maar, waar wij waren stond er een 4. En dat was te voelen in de boot.

Op het wrak aangekomen, hadden de duikers nog 10 minuten om zich om te kleden. Want de kentering kwam er in. De mannen waren druk bezig, ik probeerde hier en daar nog even te helpen. Toen om negen uur de laatste overboord zou gaan zei ik tegen hem dat hij na een half uur bodemtijd maar omhoog moest gaan want ik vertrouwde het weer niet.

Toen zij tien minuten beneden waren kreeg ik op VHF 16 een veiligheids bericht. District Texel ZZW 6.

De centralist was nog niet uitgesproken of er ging een deur open waar alleen maar wind uit kwam. De golven gingen in een mum van tijd van redelijk hoog naar bezopen hoog. (kan even geen ander woord vinden)

De hele zee begon wit te kleuren. Maar de mannen beneden hadden niets in de gaten. Ik keek nogmaals om mij heen over de golven, kijken of niemand de ankerlijn miste. En als je daar alleen boven zit, in een boot die niet meer slingerde maar stampte, wachtende op duikers die niet weten wat er boven aan de hand is duurt een halfuur erg lang. De eerste duiker die langs de lijn omhoog kwam kijk wel raar op, dat hij naar beneden ging stonden er wel golven, maar dit was wat anders, ik pakte zijn flessen en lood aan en na een volgende golf klom hij aan boord.

Ondanks dat het weer omgeslagen was hadden ze beneden goed zicht, 4 tot 5 meter. Maar ja het was hoog water dus op dit wrak is het dan meestal goed vertoeven.

Het wrak wat hier ligt is de SS Madrid.

Kiellegging in 1922 bouwnr 666.

Gebouwd als Sierra Nevada te Stettin.

In 1925 is de naam verandert in SS Madrid.

Lengte 134 meter, breed 17 meter.

Twee stoommachines en twee schroeven.

4400 PK wat een kruissnelheid gaf van 13 knopen.

In 1934 werd het schip gecharterd door de Hamburg Sud Amerikanische Dampfschiffahrt Gesellschaft een reder die nu nog bestaat maar als Hamburg Sud. In 1937 kocht deze reder het schip.

Beging september 1939 tijdens de thuisreis werd het bericht ontvangen dat de oorlog tussen de grote mogendheden was uitgebroken. Om niet in handen van de geallieerden te vallen besloot de kapitein koers te zetten naar de haven van Las Palmas op de neutrale Spaanse Canarische Eilanden.

Op 3 september liep het schip de haven binnen. Een jaar later kreeg de kapitein opdracht om naar St. Nazaire te stomen. Maar voordat het schip vertrok liet kapitein G. Brandt het schip door een duiker inspecteren of er onder het schip geen sabotage was gepleegd. En wat bleek in de bakboordschroef zat een 10 meter lange staaldraad die volgens de kapitein door de Britse Geheime Dienst erin was gedaan.

Tijdens de reis werd er diverse keren de koers verlegd om eventuele achtervolgers te misleiden, ook werd er hard gewerkt aan boord om het aanzien van het schip te veranderen. Zo werd er een schoorsteen weggehaald, in die tijd werden er vaak blinde schoorstenen geplaatst om het schip groter te doen lijken. Dus nu had de Madrid nog maar 1 schoorsteen. Ook werd de witte bovenbouw bruin geschilderd.

Op 28 december 1940 om 16.00 uur liep het schip St. Nazaire binnen. Natuurlijk werd het schip door de Kriegsmarine gevorderd. Tot 15 februari 1941 fungeerde het als oefenschip voor het 26ste U-bootfltottielje.

Na een verbouwing bij Wilton Feijenoord in Rotterdam was het nu op weg naar Hamburg om daar als oefenschip voor het 28ste U-bootflottielje dienst te doen.

Volgens Duitse gegevens was het opgenomen in een snel konvooi want alle schepen liepen meer dan 10 kn per uur. De maximumsnelheid van de Madrid was 13 kn. Vier vaartuigen van de Kriegsmarine voeren ter bescherming mee.

Één van de begeleidende schepen, de Voorpostenboot VP 1101, seinde in de loop van de morgen dat de Madrid door bomtreffers in brand was gevlogen en dat er dringend hulp nodig was, ook werd er geseind dat er 1 vliegtuig was neergeschoten. Een Engelse bron vermeld dat 3 vliegtuigen (Beauforts van Coastelcommand) om 16.39 uur een aanval deden op een konvooi van 8 schepen, 25 km ten zuidwesten van Den Helder.

Bij die aanval werd een groot schip door 4 bommen van 500 pond getroffen waarna het in brand vloog. De Havencommandant zond diverse schepen naar de Madrid maar om 22.00 uur zond de voorpostenboot VP 1101 dat de Madrid niet meer te redden was. Het schip dreef door wind en stroom richting de Haaksgronden en strande daar op de Keizersbult. De reddingsboot Dorus Rijkers met schipper Coen Bot kon niet eens in de buurt van het brandende schip komen.

Tijdens de stormen van 1941-1942 is het schip helemaal uit elkaar geslagen.

De Madrid is het grootste schip dat de Duitsers tijdens de Tweede Wereldoorlog bij de Nederlandse kust door luchtacties hebben verloren. Nadat alle duikers weer aan boord waren en de dreg was binnengehaald werd aan de thuisreis begonnen, ik had eerst Hugo aan boord van zijn schip de Red Rover opgeroepen hoe het bij hem was want hij had een wrak noordelijker gepakt. Hij had het ook zwaar te verduren. Ik melde hem dat het Westgat geen optie was omdat met deze wind het levensgevaarlijk was om daar door heen te gaan. Dus moest ik over de Haaksgronden naar het Molengat waar ik hem dan zou treffen.

Na een zeer woeste reis kwamen wij in het Molengat aan waar het even beter werd om te varen. Ook kon je dat aan de duikers merken want zij begonnen even meer te vertellen hoe hun duik was geweest op de Madrid.

Goed zicht en veel gezien. Het wrak is ook finaal uit elkaar geslagen er staan wel wat wanden maar het overgrote deel is omgevallen. Wij hebben toch wel veel gedoken op de Madrid, ik zo'n 70 keer en elke keer ook nu nog vind je weer dingen die nog niet eerder zijn opgevallen, maar dat heb je met een groot wrak. Vooral achter de stoommachines en voor de ketels is het altijd grutten in de bodem. Gereedschap, waaronder pijpensnijder, oude boren en vetspuit e.d.

Veel spullen van brons en koper.

Grote ovale patrijspoorten.

Zo ziet het er beneden uit.

En zo op het erf en aan de muur.

Ook de stoomfluit is gevonden, Hugo heeft hem mooi schoongemaakt en hangt in zijn Museum.

Op de foto kunt u zien dat het schip beschoten is want er zit een kogelgat in de fluit. Dit zijn items waar je als duiker van droomt, er zit een hele geschiedenis achter. In het begin van onze duikcarrière namen we alleen bronzen afsluiters mee of een roodkoperen pijp met bronzenflenzen. Maar als je er meer kijk op krijgt dan wordt het zoeken af en toe beloond met bovenstaande items.

Ook is er van dit schip veel bestek en borden gehaald.

Verzilverde schaal met logo van de rederij.

Ook dit staat allemaal in het Museum. Van de kolossale stoommachines hebben we de toerental begrenzers afgehaald.

Hier staat de tekst in het Duits maar het is een Schotse uitvinding. Dat deden de Duitsers veel in die tijd, waarschijnlijk konden ze geen Engels. Ook op andere wrakken kom je dit tegen.

En natuurlijk komen we ook vis tegen, veelal in grote scholen maar dan voornamelijk kleine vis.

En natuurlijk Noordzeekrabben in diverse afmetingen. Deze krabben zitten ook overal ze staan, hangen en lopen. Dus als wij ons vasthouden op een wrak wat weleens gebeurd of aan het demonteren zijn dan moet je wel uitkijken waar je de vingers houd.

Want die scharen knijpen echt je vinger eraf.

Noordzeekrab.

Hieronder een sidescan van de Madrid.

Dus om heerlijk te kunnen duiken is de Madrid een mooi wrak.

De Northseadivers.

Coen, van de Mac.O