Logboek

Duiken op de SS Madrid

Even een duik pakken op zaterdagmorgen, wetende dat het weer s’middags om zou slaan. Goed naar de meteo gekeken. En het zag er naar uit dat s’middags de wind zou aantrekken. S’morgens was het volgens diverse sites dat de wind in de morgen rustig was. Dus op naar Den Helder. Daar aangekomen, werd ik al aardig uit mijn shirt geblazen. Hugo die ook naar buiten ging, zei dat er een aardige bries stond.

Dat voelde ik mijn shirt ook. Dus toch maar een trui aan.

Door de sluis, richting het Molengat, en toen richting de Zuid. Er stond een best golfje. De verkeerscentrale zei dat het windje ZW 2 was maar, waar wij waren stond er een 4. En dat was te voelen in de boot.

Op het wrak aangekomen, hadden de duikers nog 10 minuten om zich om te kleden. Want de kentering kwam er in. De mannen waren druk bezig, ik probeerde hier en daar nog even te helpen. Toen om negen uur de laatste overboord zou gaan zei ik tegen hem dat hij na een half uur bodemtijd maar omhoog moest gaan want ik vertrouwde het weer niet.

DSC02871_-_kopie

Toen zij tien minuten beneden waren kreeg ik op VHF 16 een veiligheids bericht. District Texel ZZW 6.

De centralist was nog niet uitgesproken of er ging een deur open waar alleen maar wind uit kwam. De golven gingen in een mum van tijd van redelijk hoog naar bezopen hoog. (kan even geen ander woord vinden)

De hele zee begon wit te kleuren. Maar de mannen beneden hadden niets in de gaten. Ik keek nogmaals om mij heen over de golven, kijken of niemand de ankerlijn miste. En als je daar alleen boven zit, in een boot die niet meer slingerde maar stampte, wachtende op duikers die niet weten wat er boven aan de hand is duurt een halfuur erg lang. De eerste duiker die langs de lijn omhoog kwam kijk wel raar op, dat hij naar beneden ging stonden er wel golven, maar dit was wat anders, ik pakte zijn flessen en lood aan en na een volgende golf klom hij aan boord.

Ondanks dat het weer omgeslagen was hadden ze beneden goed zicht, 4 tot 5 meter. Maar ja het was hoog water dus op dit wrak is het dan meestal goed vertoeven.

Het wrak wat hier ligt is de SS Madrid.

madrid2

Kiellegging in 1922 bouwnr 666.

Gebouwd als Sierra Nevada te Stettin.

In 1925 is de naam verandert in SS Madrid.

Lengte 134 meter, breed 17 meter.

Twee stoommachines en twee schroeven.

4400 PK wat een kruissnelheid gaf van 13 knopen.

In 1934 werd het schip gecharterd door de Hamburg Sud Amerikanische Dampfschiffahrt Gesellschaft een reder die nu nog bestaat maar als Hamburg Sud. In 1937 kocht deze reder het schip.

Beging september 1939 tijdens de thuisreis werd het bericht ontvangen dat de oorlog tussen de grote mogendheden was uitgebroken. Om niet in handen van de geallieerden te vallen besloot de kapitein koers te zetten naar de haven van Las Palmas op de neutrale Spaanse Canarische Eilanden.

Op 3 september liep het schip de haven binnen. Een jaar later kreeg de kapitein opdracht om naar St. Nazaire te stomen. Maar voordat het schip vertrok liet kapitein G. Brandt het schip door een duiker inspecteren of er onder het schip geen sabotage was gepleegd. En wat bleek in de bakboordschroef zat een 10 meter lange staaldraad die volgens de kapitein door de Britse Geheime Dienst erin was gedaan.

Tijdens de reis werd er diverse keren de koers verlegd om eventuele achtervolgers te misleiden, ook werd er hard gewerkt aan boord om het aanzien van het schip te veranderen. Zo werd er een schoorsteen weggehaald, in die tijd werden er vaak blinde schoorstenen geplaatst om het schip groter te doen lijken. Dus nu had de Madrid nog maar 1 schoorsteen. Ook werd de witte bovenbouw bruin geschilderd.

Op 28 december 1940 om 16.00 uur liep het schip St. Nazaire binnen. Natuurlijk werd het schip door de Kriegsmarine gevorderd. Tot 15 februari 1941 fungeerde het als oefenschip voor het 26ste U-bootfltottielje.

Na een verbouwing bij Wilton Feijenoord in Rotterdam was het nu op weg naar Hamburg om daar als oefenschip voor het 28ste U-bootflottielje dienst te doen.

u-boot

Volgens Duitse gegevens was het opgenomen in een snel konvooi want alle schepen liepen meer dan 10 kn per uur. De maximumsnelheid van de Madrid was 13 kn. Vier vaartuigen van de Kriegsmarine voeren ter bescherming mee.

Één van de begeleidende schepen, de Voorpostenboot VP 1101, seinde in de loop van de morgen dat de Madrid door bomtreffers in brand was gevlogen en dat er dringend hulp nodig was, ook werd er geseind dat er 1 vliegtuig was neergeschoten. Een Engelse bron vermeld dat 3 vliegtuigen (Beauforts van Coastelcommand) om 16.39 uur een aanval deden op een konvooi van 8 schepen, 25 km ten zuidwesten van Den Helder.

vlieg

Bij die aanval werd een groot schip door 4 bommen van 500 pond getroffen waarna het in brand vloog. De Havencommandant zond diverse schepen naar de Madrid maar om 22.00 uur zond de voorpostenboot VP 1101 dat de Madrid niet meer te redden was. Het schip dreef door wind en stroom richting de Haaksgronden en strande daar op de Keizersbult. De reddingsboot Dorus Rijkers met schipper Coen Bot kon niet eens in de buurt van het brandende schip komen.

madridvlieg

Tijdens de stormen van 1941-1942 is het schip helemaal uit elkaar geslagen.

De Madrid is het grootste schip dat de Duitsers tijdens de Tweede Wereldoorlog bij de Nederlandse kust door luchtacties hebben verloren. Nadat alle duikers weer aan boord waren en de dreg was binnengehaald werd aan de thuisreis begonnen, ik had eerst Hugo aan boord van zijn schip de Red Rover opgeroepen hoe het bij hem was want hij had een wrak noordelijker gepakt. Hij had het ook zwaar te verduren. Ik melde hem dat het Westgat geen optie was omdat met deze wind het levensgevaarlijk was om daar door heen te gaan. Dus moest ik over de Haaksgronden naar het Molengat waar ik hem dan zou treffen.

Na een zeer woeste reis kwamen wij in het Molengat aan waar het even beter werd om te varen. Ook kon je dat aan de duikers merken want zij begonnen even meer te vertellen hoe hun duik was geweest op de Madrid.

Goed zicht en veel gezien. Het wrak is ook finaal uit elkaar geslagen er staan wel wat wanden maar het overgrote deel is omgevallen. Wij hebben toch wel veel gedoken op de Madrid, ik zo'n 70 keer en elke keer ook nu nog vind je weer dingen die nog niet eerder zijn opgevallen, maar dat heb je met een groot wrak. Vooral achter de stoommachines en voor de ketels is het altijd grutten in de bodem. Gereedschap, waaronder pijpensnijder, oude boren en vetspuit e.d.

Veel spullen van brons en koper.

Grote ovale patrijspoorten.

poort Zo ziet het er beneden uit.

En zo op het erf en aan de muur.

poort1

poort2

Ook de stoomfluit is gevonden, Hugo heeft hem mooi schoongemaakt en hangt in zijn Museum.

stoomfluit

Op de foto kunt u zien dat het schip beschoten is want er zit een kogelgat in de fluit. Dit zijn items waar je als duiker van droomt, er zit een hele geschiedenis achter. In het begin van onze duikcarrière namen we alleen bronzen afsluiters mee of een roodkoperen pijp met bronzenflenzen. Maar als je er meer kijk op krijgt dan wordt het zoeken af en toe beloond met bovenstaande items.

Ook is er van dit schip veel bestek en borden gehaald.

bord

bord1

Verzilverde schaal met logo van de rederij.

Ook dit staat allemaal in het Museum. Van de kolossale stoommachines hebben we de toerental begrenzers afgehaald.

begrenzer

Hier staat de tekst in het Duits maar het is een Schotse uitvinding. Dat deden de Duitsers veel in die tijd, waarschijnlijk konden ze geen Engels. Ook op andere wrakken kom je dit tegen.

En natuurlijk komen we ook vis tegen, veelal in grote scholen maar dan voornamelijk kleine vis.

vis

En natuurlijk Noordzeekrabben in diverse afmetingen. Deze krabben zitten ook overal ze staan, hangen en lopen. Dus als wij ons vasthouden op een wrak wat weleens gebeurd of aan het demonteren zijn dan moet je wel uitkijken waar je de vingers houd.

Want die scharen knijpen echt je vinger eraf.

krab

Noordzeekrab.

Hieronder een sidescan van de Madrid.

sonar

Dus om heerlijk te kunnen duiken is de Madrid een mooi wrak.

madridschilder

De Northseadivers.

Coen, van de Mac.O